Bitcoin Halving là gì? Sự kiện phân nửa khiến Bitcoin khan hiếm

Cứ sau 4 năm, số lượng phần thưởng Bitcoin mà các thợ đào nhận được cho mỗi block xác nhận thành công sẽ giảm đi một nửa, sự kiện halving gây ra tỉ lệ lạm phát Bitcoin xuống thấp và hiện tượng khan hiếm nguồn cung. Cứ bốn năm một lần, số lượng phần thưởng Bitcoin cho các thợ đào khai thác thành công một block sẽ giảm đi phân nửa, quá trình này được gọi là Bitcoin Halving, cùng tìm hiểu về lý do, và cách nó hoạt động.

Giới hạn nguồn cung của Bitcoin #

Để hiểu về việc giảm một nửa Bitcoin, trước tiên chúng ta phải hiểu lý thuyết đằng sau nguồn cung của Bitcoin. Người phát minh ra Bitcoin, Satoshi Nakamoto tin rằng sự khan hiếm có thể tạo ra giá trị. Những thứ trên thế giới này luôn có giá trị bởi nguồn cung như những chiecs siêu xe Ferrari hay bức họa Mona Lisa của Picasso, hoặc kim loại vàng, đây đều là những thứ có giới hạn nguồn cung và nhu cầu sở hữu cao, do đó giá tăng cao.

Bitcoin đã tìm được chân lý khi là sản phẩm kỹ thuật số được tạo ra bởi con người và hoàn toàn không có giá trị hữu hình, với nguồn cung hạn chế chỉ 21 triệu đồng. Bitcoin có một quan điểm khác xa hoàn toàn so với tiền tệ fiat truyền thống, những loại tiền tệ fiat thường sẽ được tạo ra bởi một quy tắc nhưng thông thường sẽ do các ngân hàng trung ương quản lý.

Trước đây tiền tệ được tạo ra khi sử dụng vàng làm tài sản thế chấp được gọi là bản vị vàng, mọi thứ đã thay đổi khi kinh tế thay đổi. Năm 1971: Tổng thống Mỹ Nixon đã bãi bỏ Bản vị vàng khỏi đồng đô. Điều này đồng nghĩa giá trị cố định của đồng đô bị gỡ bỏ, cho phép nó thả nổi trên thị trường. Hệ quả ngay lập tức khiến đồng đô bị mất giá. Năm 1973: Bản vị vàng chính thức sụp đổ trên toàn thế giới. Tiền tệ fiat khi không còn bản vị vàng sẽ được in một cách tự do, dưới áp lực của kinh tế khó khăn qua các cuộc khủng hoảng gần đây như bong bóng dot-com những năm 2000, hay đại khủng hoảng 2008, hay đại dịch Covid vào năm 2020 đã khiến các chính phủ in tiền với quy mô lớn để bơm vào nền kinh tế, nguồn cung tiền quá ồ ạt đã khiến lạm phát tăng phi mã trong năm 2022, tại Mỹ đã chứng kiến chỉ số tiêu dùng CPI tăng tới hơn 8% trong tháng 4, một con số cao nhất trong 40 năm qua. Satoshi Nakamoto lại tin rằng sự mất giá do lạm phát của tiền tệ fiat có thể gây ra những tác động tai hại, Bitcoin thì không thể sinh ra lạm phát do nguồn cung được ấn định.

Bitcoin Halving là gì? #

Bitcoin Halving là quá trình phân nửa phần thưởng khối mà các thợ đào nhận được trên mỗi block xác nhận thành công. Nguồn cung giới hạn của Bitcoin là 21 triệu đồng, lượng Bitcoin này có trên thị trường hàng năm do quá trình khai thác, hiểu đơn giản quá trình khai thác là việc xử lý các giao dịch được gửi từ người A sang người B, các giao dịch được nhét vào trong các block, mỗi block chứa trung bình 500 giao dịch, mỗi block xác nhận thành công thì thợ đào sẽ nhận được lượng Bitcoin tương ứng. Qua hàng năm nguồn cung sẽ được phân phối và tạo lạp nên thị trường. Tuy nhiên cứ sau mỗi 4 năm nguồn cung đó bị giảm đi phân nửa do phần thưởng khối giảm một nữa. Mỗi lần giảm như vậy sẽ khiến quá trình khai thác hết 21 triệu đồng Bitcoin diễn ra lâu hơn. Theo dự kiến 21 triệu Bitcoin sẽ được khai thác hết vào năm 2140. Phần lớn lượng Bitcoin đầu tiên được Satoshi Nakamoto khai thác trong năm đầu tiên, tương ứng với 1,95 triệu Bitcoin. Các mốc Halving trong lịch sử Bitcoin:

• 2009 – Phần thưởng khai thác Bitcoin cố định ở mức 50 BTC/block
• 2012 – Kỳ Halving đầu tiên đã làm giảm phần thưởng còn 25 BTC/block
• 2016 – Kỳ Halving thứ hai diễn ra khiến phần thưởng giảm còn 12.5 BTC/block
• Năm 2020 – Đây là kỳ Halving thứ ba, phần thưởng lúc này chỉ còn 6.25 BTC/block
• 2140 – Đây là kỳ Halving cuối cùng, sẽ không còn Bitcoin được tạo ra nữa.

Bitcoin Halving có gì đặc biệt? #

Với tiền tệ fiat truyền thống, người người in ra tiền (thường là các chính phủ hoặc các ngân hàng trung ương) thường phải cam kết nguồn cung luôn ổn định đảm bảo để không gây ra tình trạng mất cân bằng hay còn gọi là lạm phát phi mã. Bitcoin thì không bị quản lý bởi bất kỳ tổ chức hay chính phủ nào, mọi thứ đều phi tập trung khi không có máy chủ trung tâm, công ty quản lý điều hành. Số lượng Bitcoin được tạo ra là cố định và không thay đổi. Bitcoin Halving là một Hard cap cứng giống như vàng khi sự kiện Halving đã được viết trong mã nguồn Bitcoin từ lúc phát hành.

Điều gì xảy ra với thợ đào Bitcoin? #

Các thợ đào sẽ phải đầu tư và nâng cấp các cỗ máy thường xuyên để thích nghi với mạng lưới Bitcoin. Những chi phí mà họ bỏ ra sẽ được đền đáp xứng đáng bằng những phần thưởng khi họ khai thác thành công. Tuy nhiên điều gì sẽ xảy ra khi phần thưởng họ nhận được sẽ giảm một nửa sau mỗi bốn năm? Việc giảm một nửa phần thưởng cũng sẽ đóng một phần tác động có thể khiến các thợ đào chán nản và không đào Bitcoin nửa, nếu những thợ đào rút đi thì mạng lưới sẽ bị ảnh hưởng bởi những cuộc tấn công.

Nếu đồng Bitcoin cuối cùng được khai thác hết vào năm 2140 mạng lưới sẽ sử dụng phí giao dịch thu được để làm phần thưởng cho những thợ đào. Hiện tại, phí giao dịch chiếm một tỷ trọng nhỏ trong doanh thu của thợ đào, các thợ đào hiện đang khai thác khoảng 900 BTC (khoảng 27 triệu đô) mỗi ngày, nhưng họ chỉ kiếm được từ 60 đến 100 BTC (khoảng 1.8 triệu đến 3 triệu đô) phí giao dịch mỗi ngày. Phí giao dịch hiện chỉ chiếm 6.5% doanh thu của thợ đào, tuy nhiên con số này sẽ tăng lên tới 100% vào năm 2140.

Theo một số phân tích, phí giao dịch sẽ tăng theo mối tương quan nghịch đảo như một phân bù đắp cho lợi nhuận khai thác giảm dần. Hoặc cũng có thể sẽ có một cơ chế phần thưởng đặc quyền nào đó cho các thợ đào có thể giúp mạng lưới hoạt động ổn định. Hoặc cũng có thể Bitcoin sẽ chuyển sang cơ chế đồng thuận (PoS) thay vì PoW như hiện tại. Ethereum, altcoin vốn hóa lớn thứ hai đã rục rịch chuyển sang hệ thống bằng chứng cổ phần (proof-of-stake) vào tháng 8/2022 giúp giảm phí giao dịch và tăng khối lượng giao dịch. PoS sẽ giúp mạng lưới sử dụng cơ chế đồng thuận dựa trên số lượng Ether nắm giữ qua đó sẽ hạn chế việc sử dụng các máy đào gây tốn năng lượng. Từ nay tới 2140 là một quãng thời gian dài của đời người, hầu hết mọi người đọc bài viết này sẽ không thể chờ tới lúc đó do giới hạn sinh học của con người, tuy nhiên nếu PoS được chứng minh là thành công thì chắc chắn Bitcoin cũng sẽ thích ứng.

Tác động của Bitcoin Halving tới giá cả của Bitcoin #

Theo lý thuyết quy luật cung cầu, nguồn cung Bitcoin giảm đi sẽ khiến giá tăng lên cao hơn. Mô hình Stock-to-Flow cho biết tỷ lệ dựa trên nguồn cung Bitcoin hiện tại và số lượng đang lưu thông sau mỗi kỳ halving sẽ ảnh hưởng tới tỷ lệ đó, qua đó khiến giá tăng. Đó là về lý thuyết, lịch sử giá Bitcoin đã cho thấy sau mỗi kỳ halving Bitcoin sẽ chứng kiến một mùa Bull run mạnh mẽ. Lần halving vào tháng 6/2016 diễn ra và giá Bitcoin khi đó là 660$, sau một thời gian cả tháng đi ngang như chưa hề có chuyện gì xảy ra thì giá đã giảm xuống còn hơn 500$ vào tháng 8 cùng năm. Trong năm 2017 sau đó giá Bitcoin đã tăng phi mã và lập đỉnh gần 20,000$ tương ứng mức tăng gần 3,000%. Lần halving gần đây nhất diễn ra vào năm 2020, trước halving giá Bitcoin giao dịch quanh ngưỡng 9,000$, sau halving thì giá vẫn không hề có biến động gì và giao dịch quanh mức 10,000$. Tuy nhiên tới năm 2021 giá Bitcoin đã chứng kiến đợt tăng giá mạnh lên tới gần 70,000$.

Lịch sử đã chứng minh một điều rằng sự kiện halving có ảnh hưởng tới giá Bitcoin, quy luật cung cầu luôn luôn đúng. Sự tăng giá mạnh của Bitcoin đã khiến mọi con mắt coi thường tiền điện tử này vào những năm trước đó có cái nhìn khác, coi đây như một kênh đầu tư hiệu quả, trong đó có ngân hàng lớn tại Mỹ JP Morgan.