BoE giữ lãi suất 4%, giảm tốc thắt chặt định lượng

Ngân hàng Anh (BoE) giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 4% trong cuộc họp ngày 18/9 và đồng thời giảm tốc chương trình “thắt chặt định lượng” (QT), một quyết định vừa đi đúng kỳ vọng thị trường vừa cho thấy Ủy ban Chính sách Tiền tệ (MPC) thận trọng trước lạm phát dai dẳng và biến động trên thị trường trái phiếu. Tỷ lệ bỏ phiếu là 7–2 giữ lãi suất, còn với QT, MPC thống nhất hạ mục tiêu giảm quy mô danh mục trái phiếu chính phủ (gilts) từ 100 tỷ xuống 70 tỷ bảng trong 12 tháng tới. BoE cũng điều chỉnh cơ cấu bán ra theo hướng “né” kỳ hạn dài: khoảng 20% khối lượng là trái phiếu dài hạn (trước đây là khoảng một phần ba), phần còn lại chia đều cho kỳ hạn ngắn và trung, nhằm giảm áp lực lên đoạn cuối của đường cong lợi suất vốn đang nhạy cảm.

Thông điệp chính sách lần này có hai lớp.

• Lớp thứ nhất là “không vội nới lỏng thêm”: MPC cảnh báo rủi ro tăng giá quanh lạm phát trung hạn vẫn chiếm ưu thế trong đánh giá triển vọng, hàm ý các lần cắt lãi suất tiếp theo – nếu có – sẽ diễn ra chậm và phụ thuộc dữ liệu. Lạm phát tiêu dùng (CPI) tháng 8 đứng ở 3,8% so với cùng kỳ, cao gần gấp đôi mục tiêu 2% và không đổi so với tháng 7, qua đó củng cố lập luận giữ lãi suất cao hơn trong thời gian lâu hơn.
• Lớp thứ hai là “giảm tốc QT để tránh làm tổn thương thị trường”: thay vì tiếp tục tốc độ 100 tỷ bảng như năm trước, BoE chọn ngưỡng 70 tỷ bảng – trong đó khoảng 21 tỷ bảng là bán chủ động, phần còn lại đến từ đáo hạn tự nhiên – với mục tiêu giảm va đập đến thị trường gilts sau những đợt biến động mạnh gần đây. BoE ước tính nếu đi đúng lộ trình, quy mô nắm giữ gilts còn khoảng 488 tỷ bảng vào tháng 9/2026, thấp dần từ đỉnh 875 tỷ bảng năm 2022 (tích lũy qua nhiều vòng nới lỏng định lượng từ khủng hoảng 2008). Các hãng tin quốc tế đồng loạt ghi nhận lập luận “giảm thiểu xáo trộn thị trường” mà Thống đốc Andrew Bailey nhấn mạnh.

Bối cảnh kinh tế–chính sách giải thích lựa chọn “phanh mềm” này. Một mặt, lạm phát có dấu hiệu dai dẳng một phần vì chi phí lao động cao; Bailey trong thư gửi Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves lưu ý việc kiềm chế tăng chi phí lao động “dường như bị trì hoãn” bởi thuế lương cao hơn và mức lương tối thiểu tăng mạnh. Mặt khác, đà tăng trưởng suy yếu khiến “liều lượng” thắt chặt quá nhanh – cả ở lãi suất lẫn QT – có nguy cơ siết chặt điều kiện tài chính đúng lúc kinh tế hụt hơi (GDP chỉ tăng 0,2% trong ba tháng đến tháng 7). Vì vậy, BoE vừa phải giữ lãi suất đủ cao để neo kỳ vọng lạm phát, vừa phải tinh chỉnh QT để không khiến lợi suất dài hạn “giật cục”.

Thị trường trái phiếu phản ứng đúng tinh thần “kỹ thuật nhiều hơn là kịch tính”: lợi suất 30 năm ít biến động ngay sau công bố rồi nhích lên trong một phiên trái phiếu toàn cầu yếu, trước khi hạ nhiệt so với đỉnh 5,75% đầu tháng 9. Sự điều chỉnh cơ cấu bán ra tránh kỳ hạn dài được các nhà đầu tư gilts hoan nghênh, vì có thể giảm bớt một nguồn cung gây áp lực trực tiếp lên đoạn dài của đường cong – nơi ngân khố phải đối mặt với chi phí vay gia tăng. Nhiều nhà quản lý quỹ đánh giá BoE “đi sát kỳ vọng thị trường nhất có thể”, giữ triết lý “không làm xáo trộn thị trường” khi thu hồi tài sản.

Dù giảm tốc QT, mức 70 tỷ bảng không phải là “nới lỏng” mà là tối ưu hóa kỹ thuật để đạt cùng mục tiêu với rủi ro thấp hơn. Nội bộ MPC cũng cho thấy biên độ quan điểm hợp lý: Catherine Mann muốn chậm hơn nữa ở 62 tỷ bảng để hạn chế đà bán; trong khi Kinh tế trưởng Huw Pill muốn giữ 100 tỷ như năm trước. Ở vế lãi suất, hai thành viên Swati Dhingra và Alan Taylor muốn cắt 0,25 điểm phần trăm do lo ngại tăng trưởng yếu – nhưng đa số vẫn chọn “neo 4%” cho đến khi có bằng chứng rõ hơn rằng lạm phát hướng bền vững về 2%.

Nhìn về phía trước, kịch bản cơ sở là BoE tiếp tục “giữ cao lâu hơn”, đồng thời theo dõi sít sao cụm dữ liệu tiền lương, kỳ vọng lạm phát và độ nhạy của đoạn dài lợi suất với lịch bán–đáo hạn gilts. Việc giảm tốc QT lần đầu tiên kể từ khi bắt đầu chạy “bộ máy lùi bảng cân đối” là tín hiệu cho thấy ngân hàng trung ương sẵn sàng điều chỉnh công cụ bảng cân đối theo điều kiện thị trường, miễn là không làm sai lệch mục tiêu ổn định giá cả. Với CPI vẫn 3,8% và tăng trưởng lình xình, thông điệp của Bailey “bất kỳ đợt cắt lãi suất nào cũng cần dần dần và thận trọng” sẽ là kim chỉ nam trong các cuộc họp tới.