Sàn phi tập trung

Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) là các nền tảng blockchain cho phép người dùng trao đổi token trực tiếp từ ví cá nhân mà không cần trung gian như sàn tập trung. Xây dựng trên smart contracts, DEX sử dụng liquidity pools để khớp lệnh, đảm bảo tính minh bạch, bảo mật và quyền kiểm soát tài sản. Chúng là trụ cột của DeFi, hỗ trợ swap token, yield farming và perpetuals, giúp giảm rủi ro hack tập trung và tăng tính tiếp cận toàn cầu.

DEX hoạt động qua mô hình Automated Market Maker (AMM), nơi người dùng cung cấp thanh khoản vào pool để nhận phí giao dịch theo tỷ lệ đóng góp. Điều này tạo ra thị trường tự động, không phụ thuộc vào sổ lệnh truyền thống, cho phép giao dịch 24/7 mà không cần custodian. Lợi ích chính bao gồm tính phi tập trung thực sự, không yêu cầu KYC, và khả năng cross-chain, giúp tăng tính thanh khoản toàn cầu và hỗ trợ token mới dễ dàng hơn.

Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất là impermanent loss (mất mát tạm thời do biến động giá cặp tài sản), phí gas cao trên chain chính và lỗ hổng smart contract. Xu hướng tương lai tập trung vào layer-2 để giảm phí và aggregator để tối ưu hóa giao dịch đa nền tảng. DEX không chỉ định hình DeFi mà còn mở rộng sang gaming và RWA, hứa hẹn một thị trường phi tập trung bền vững hơn.