Cuộc chiến giành Fed không chỉ đơn thuần là lãi suất

Khi Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent muốn gửi thông điệp đến thị trường, ông thường tìm đến các chương trình truyền hình kinh doanh hoặc diễn đàn truyền thông thân thiện. Đó là lý do ông xuất hiện trên Fox TV hôm thứ Tư tuần trước, kêu gọi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) hạ lãi suất tại cuộc họp tuần tới.

Nhưng giờ đây, Bessent cũng đã mạo hiểm bước vào một vùng đất đầy chông gai: tuần trước, một ấn phẩm chuyên ngành có tên International Economy đã xuất bản một bài luận dài do ông viết vào mùa xuân này, phác thảo những lời chỉ trích của ông đối với Fed. (Một bản tóm tắt sơ bộ cũng đã xuất hiện trên tờ Wall Street Journal .)

Điều này thật đáng chú ý khi mà, trước thềm cuộc họp của Fed vào tuần tới, Tổng thống Donald Trump không chỉ yêu cầu cắt giảm lãi suất mà còn yêu cầu sa thải Lisa Cook , một thành viên hội đồng quản trị, vì cáo buộc gian lận. Đặc biệt hơn nữa, khi Jay Powell, Chủ tịch Fed, đang đấu tranh để bảo vệ sự độc lập của tổ chức này và một tòa án đã ngăn chặn nỗ lực phế truất Cook.

Nhưng điều đáng chú ý nhất trong bài phát biểu đầy tính khoa trương của Bessent là nó không thực sự tập trung vào lãi suất. Thay vào đó, ông chỉ trích Fed vì bị cáo buộc làm lu mờ sứ mệnh của mình, bị chính trị hóa trong cách thức điều tiết tài chính và triển khai nới lỏng định lượng.

Bessent đặc biệt chỉ trích QE, mà ông cho rằng có “nền tảng lý thuyết không chắc chắn và hậu quả kinh tế đáng lo ngại”, vì nó làm méo mó thị trường và gia tăng bất bình đẳng thu nhập (bằng cách thổi phồng tài sản của người giàu). Do đó, ông muốn Fed áp dụng “nhiệm vụ hạn hẹp”, không mua tài sản, để “mang lại kết quả kinh tế tốt hơn và bảo vệ sự độc lập của ngân hàng trung ương”. Và ông nhấn mạnh rằng sự độc lập đó “là nền tảng cho sự thành công kinh tế của Hoa Kỳ”. Vâng, thực sự là vậy.

Bessent không phải là người duy nhất có quan điểm như vậy. Kevin Warsh, ứng cử viên hàng đầu cho vị trí Chủ tịch Fed tiếp theo, đã đưa ra một thông điệp tương tự trong một bài phát biểu mạnh mẽ vào cuối tháng 4. Stephen Miran, cố vấn Nhà Trắng, người (gây tranh cãi) sắp gia nhập hội đồng quản trị Fed, cũng vậy trong một bài luận đồng tác giả . Và Kevin Hassett, một cố vấn Nhà Trắng khác và là ứng cử viên hàng đầu cho vị trí Chủ tịch Fed, cũng đã bày tỏ sự phản đối của mình đối với QE trong một bức thư ngỏ nhiều năm trước.

Do đó, có một phe nhóm xung quanh Trump muốn Fed thu hẹp sứ mệnh của mình. Nói cách khác, những lời bàn tán không ngừng về việc hạ lãi suất chỉ là một phần của câu chuyện.

Chúng ta nên kết luận gì từ tất cả những điều này? Thực ra tôi đồng tình với một số lời chỉ trích. Mặc dù QE có vẻ hợp lý trong cuộc khủng hoảng tài chính ban đầu năm 2008 (và đầu năm 2020 đầy rẫy đại dịch), việc lạm dụng nó sau đó đã làm méo mó thị trường tài chính và gây ra những tác động kinh tế trái chiều. Hơn nữa, việc kêu gọi xem xét lại quy định tài chính, cũng như vai trò của Fed, không phải là điều điên rồ, xét đến việc khuôn khổ hiện tại đang bị phân mảnh một cách điên rồ.

Nhưng tôi cũng ghét ý tưởng Nhà Trắng cố gắng kiểm soát quy định tài chính, căm ghét những cuộc tấn công trả thù của Trump vào Powell và lo sợ rằng cuộc tấn công của tổng thống vào sự độc lập của Fed có thể phá hủy uy tín tiền tệ .

Có những phản đối khác đối với Bessent. Ví dụ, nhà kinh tế học Paul Krugman, một người ủng hộ QE, rất ghét việc Bộ trưởng Tài chính sử dụng cái gọi là phép so sánh “tăng chức năng” với Covid để làm nền tảng cho lập luận của mình, vì điều này liên quan đến các thuyết âm mưu đang bám chặt vào nhiều người trong phe Maga.

Dù thế nào đi nữa, khi những lời chỉ trích tiền tệ ngày càng gay gắt, có ít nhất bốn câu hỏi để các nhà đầu tư cân nhắc. Một là liệu niềm tin công khai của Bessent, Hassett, Warsh và Miran vào sự độc lập của Fed có thể vượt qua được những đòn tấn công ngạo mạn của Trump hay không.

Thứ hai là liệu Bessent có thực sự có thể dừng hoặc giảm mua tài sản hay không, nhất là khi Fed đã là bên mua trái phiếu kho bạc lớn — và sẽ cần thêm nhiều bên mua trong tương lai. Thâm hụt ngân sách của Mỹ càng tăng, áp lực đối với việc kiểm soát tài khóa (điều hành chính sách tiền tệ để quản lý nợ) càng lớn. Thực tế, điều này đã xảy ra: Trump gần đây đã biện minh cho lời kêu gọi giảm lãi suất 3% bằng cách lưu ý rằng điều này sẽ ” tiết kiệm cho chúng ta 1 nghìn tỷ đô la mỗi năm” tiền lãi.

Câu hỏi thứ ba là quan điểm của Bessent về việc mua tài sản có thể ăn khớp với lãi suất như thế nào. Giả sử nếu Warsh kế nhiệm Powell, liệu ông có thể cắt giảm lãi suất một chút để làm hài lòng Trump, nhưng đồng thời thu hẹp bảng cân đối kế toán để thỏa mãn bản năng diều hâu của mình? Điều đó có vẻ khá khả thi.

Câu hỏi thứ tư và cũng là câu hỏi cuối cùng liên quan đến tác động đối với các ngân hàng trung ương khác. Fed không phải là ngân hàng duy nhất phải đối mặt với những nghi vấn về việc lạm dụng chức năng và sự phình to của hệ thống — một vụ việc đáng chú ý hiện đang diễn ra tại ngân hàng trung ương New Zealand chẳng hạn.  

Tuy nhiên, đừng kỳ vọng bốn vấn đề này sẽ xuất hiện trong cuộc họp tuần tới. Cuộc họp sẽ tập trung vào vấn đề lãi suất. Và tôi đoán Fed sẽ cắt giảm một chút nhưng sau đó sẽ giữ nguyên lãi suất trong một thời gian để theo dõi xem thuế quan có ảnh hưởng đến lạm phát (hay không) hay không — đặc biệt là sau tin tức về việc giá cả tăng hôm thứ Năm.

Điểm mấu chốt là những màn kịch lãi suất này không phải là trò chơi duy nhất trong thị trấn — cuộc chiến về bảng cân đối kế toán và sứ mệnh của Fed cũng rất quan trọng. Và nếu nợ tiếp tục bùng nổ, cuộc chiến đó sẽ càng trở nên khốc liệt hơn. Hãy chuẩn bị tinh thần: cuộc chiến thực sự lớn xung quanh Fed mới chỉ bắt đầu.

Theo: FT