Đồng đô la tốt? Nhưng cũng mất giá ~10% từ đầu năm tới nay

Đồng đô la Mỹ đang có nửa đầu năm tồi tệ nhất trong hơn nửa thế kỷ, mất hơn 10% giá trị so với rổ tiền tệ của các đối tác thương mại lớn. Lần gần nhất đồng bạc xanh rơi vào tình trạng tương tự là năm 1973, khi Mỹ chấm dứt việc neo buộc đồng đô la với vàng.

Nguyên nhân chính đến từ những thay đổi mạnh mẽ trong chính sách thương mại và đối ngoại của Tổng thống Donald Trump. Việc áp thuế quan quy mô lớn cùng lập trường biệt lập đã làm dấy lên lo ngại về lạm phát, nợ công gia tăng và sự suy giảm vai trò trung tâm của Mỹ trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Hệ quả là người dân Mỹ sẽ phải chi trả nhiều hơn khi đi du lịch nước ngoài, trong khi dòng vốn ngoại đầu tư vào Mỹ trở nên kém hấp dẫn. Ngược lại, đồng đô la yếu hơn có thể giúp các doanh nghiệp xuất khẩu Mỹ hưởng lợi, còn hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. Tuy vậy, các tác động thương mại truyền thống này giờ đây khó đoán định bởi yếu tố thuế quan.

Ngay cả khi ông Trump rút lại những đe dọa thuế quan cực đoan nhất và thị trường chứng khoán Mỹ hồi phục, đồng đô la vẫn tiếp tục mất giá.

“Vấn đề không phải là đồng đô la yếu hay mạnh, mà là cách thế giới nhìn nhận chính sách của Mỹ,” Steve Englander, giám đốc nghiên cứu ngoại hối G10 tại Standard Chartered, nhận định.

Thực tế, đồng đô la từng tăng vọt ngay sau khi ông Trump tái đắc cử, bởi các nhà đầu tư kỳ vọng một chính quyền thân thiện với kinh doanh, thu hút dòng vốn quốc tế. Nhưng niềm tin này nhanh chóng phai nhạt. Sau khi đạt đỉnh giữa tháng 1, chỉ số đô la bắt đầu lao dốc do lo ngại lạm phát dai dẳng, lãi suất cao và sức khỏe nền kinh tế bị bào mòn.

Tình hình thêm căng thẳng khi Nhà Trắng bất ngờ áp mức thuế quan vượt xa mọi dự đoán, khiến thị trường cổ phiếu, trái phiếu và ngoại hối chao đảo. Các nhà đầu tư lo sợ áp lực lạm phát từ thuế quan sẽ buộc Fed duy trì lãi suất cao lâu hơn, kéo nền kinh tế vốn đã có dấu hiệu suy yếu rơi vào tình trạng khó khăn.

Các nhà phân tích cảnh báo nguy cơ dòng vốn dịch chuyển khỏi đồng đô la và tài sản Mỹ, khác hẳn với xu hướng những năm gần đây khi Mỹ là điểm đến số một của dòng tiền toàn cầu. Dù vậy, đồng đô la hiện tại chưa rơi xuống mức yếu kỷ lục trong lịch sử, bởi xuất phát điểm đầu năm vốn ở mức cao.

“Tôi nghĩ mối lo là hình ảnh ‘nước Mỹ đặc biệt’ đang dần phai nhạt,” ông Englander nói thêm.

Tác động của đà giảm giá đồng đô la lan rộng khắp thị trường. Giá nhập khẩu giảm có thể đồng nghĩa với ít đô la hơn được trả cho các doanh nghiệp nước ngoài, từ đó giảm lượng vốn quay lại Mỹ thông qua trái phiếu kho bạc. Điều này khiến nhà đầu tư kém mặn mà với tài sản Mỹ, cả vì lý do kinh tế lẫn niềm tin vào thị trường.

So với quá khứ, sự sụt giảm lần này có sức nặng tương đương năm 1973, khi Mỹ chính thức bỏ neo đồng đô la với vàng và thế giới chuyển sang hệ thống tỷ giá thả nổi.

Đồng đô la yếu còn ảnh hưởng đến lợi nhuận đầu tư. Chỉ số S&P 500 đã tăng 24% kể từ khi chính quyền Mỹ lùi kế hoạch áp thuế, nhưng khi quy đổi sang euro, mức tăng chỉ còn 15% và vẫn kém xa đỉnh lịch sử. Trong khi đó, cổ phiếu châu Âu tính bằng đô la lại tăng 23%, thúc đẩy các quỹ hưu trí và nhà đầu tư Mỹ tìm kiếm cơ hội bên ngoài biên giới.

Nhu cầu với tài sản Mỹ giảm sút càng mâu thuẫn với kế hoạch tăng chi tiêu của chính phủ, vốn dự kiến sẽ đẩy thâm hụt thêm hàng nghìn tỷ đô la trong thập kỷ tới. Điều này buộc Washington phải vay thêm ngay khi giới đầu tư đang giảm sự quan tâm đến trái phiếu kho bạc, làm dấy lên nghi ngờ về tính ổn định tài chính.

Lo ngại này cũng khiến vai trò “nơi trú ẩn an toàn” của đô la và trái phiếu kho bạc Mỹ bị lung lay. Thông thường, khi biến động xảy ra, nhà đầu tư tìm đến đồng đô la. Nhưng nay, ngay cả trong giai đoạn bất ổn, đồng bạc xanh vẫn suy yếu, báo hiệu niềm tin vào Mỹ đã giảm sút.

Rick Rieder, Giám đốc đầu tư trái phiếu toàn cầu tại BlackRock, nhận định: “Một kịch bản phi đô la hóa toàn diện vẫn còn xa, nhưng động lực nợ công tăng cao đang khiến rủi ro này ngày càng lớn.”