Fed kẹt giữa lạm phát tăng và việc làm đi xuống

Lạm phát tại Mỹ tăng mạnh trong tháng 8 khi giá các mặt hàng như ô tô, quần áo, thực phẩm và nhà ở đều leo thang. Chỉ số giá tiêu dùng tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước, cao nhất kể từ đầu năm 2025. Con số này nhích lên từ mức 2,7% của tháng 7 và 2,3% hồi tháng 4, phù hợp với dự báo cho rằng doanh nghiệp sẽ dần chuyển chi phí tăng thêm từ thuế quan sang người tiêu dùng.

Trong khi đó, thị trường lao động lại cho thấy tín hiệu suy yếu. Bộ Lao động báo cáo số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tăng vọt trong tuần trước, đạt mức cao nhất kể từ tháng 10/2021. Tốc độ tăng lương cũng chậm lại trong mùa hè, tỷ lệ thất nghiệp tăng dần, làm dấy lên lo ngại nhiều doanh nghiệp đang cắt giảm nhân sự sau giai đoạn dài hạn chế tuyển dụng và sa thải.

Chứng khoán Mỹ tăng điểm, cả ba chỉ số lớn đều lập kỷ lục mới khi nhà đầu tư dự đoán Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất trong cuộc họp sắp tới. Tuy nhiên, câu hỏi còn bỏ ngỏ là mức độ mạnh tay của Fed sẽ ra sao nếu không có thêm bằng chứng rõ ràng về sự suy yếu của thị trường việc làm.

Loại trừ thực phẩm và năng lượng, lạm phát cơ bản tăng 3,1% trong 12 tháng qua, đúng như dự báo. Báo cáo nhấn mạnh lo ngại từ đầu năm rằng chính sách thuế quan diện rộng có thể làm suy yếu kinh tế Mỹ và tạo nguy cơ lạm phát đình trệ. Tuy vậy, giá cả tăng lần này phân bổ dần theo thời gian thay vì bùng phát đột ngột.

Daniel Hornung, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Chính sách Kinh tế Stanford, nhận định: “Điều đáng lo là chúng ta thấy lạm phát tăng đều đặn cùng lúc với hàng loạt dữ liệu cho thấy sự suy yếu trên thị trường lao động.”

Giá hàng hóa liên quan đến thuế quan tăng không đồng đều: ô tô và quần áo tăng nhanh, trong khi lốp xe và đồ nội thất tăng chậm hơn. Giá thực phẩm trong tháng 8 tăng 0,6% sau khi giảm nhẹ tháng 7; riêng cà phê tăng 21% so với cùng kỳ, thịt bò bít tết tăng 17% và táo tăng 10%.

Một câu hỏi lớn với Fed là liệu chi phí cao do thuế quan chỉ mang tính tạm thời hay sẽ kéo dài, dẫn tới áp lực tăng lương như giai đoạn 2021–2022. Nhiều quan chức Fed, trong đó có Chủ tịch Jerome Powell, gần đây gợi ý rằng tình hình lao động yếu hơn sẽ giúp họ yên tâm hơn khi coi lạm phát hiện tại chỉ là nhất thời.

Các doanh nghiệp như Hormel Foods, JM Smucker và Ace Hardware cho biết họ buộc phải tăng giá do chi phí nguyên liệu và thuế quan. Các nhà bán lẻ lớn như Walmart, Target và Best Buy cũng đã áp dụng một số đợt tăng giá và dự kiến còn nhiều đợt nữa.

Chính quyền Trump tiếp tục khẳng định thuế quan sẽ không làm tăng lạm phát và sẽ giúp nước Mỹ mạnh hơn. Chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE), thước đo lạm phát ưa thích của Fed, sẽ được Bộ Thương mại công bố cuối tháng này, dự kiến thấp hơn CPI.

Stephen Juneau, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Bank of America, đánh giá: “Từ quan điểm của Fed và xét đến việc họ chú trọng chỉ số PCE, báo cáo lần này không quá tệ.” Tuy nhiên, lạm phát kéo dài có thể khiến người tiêu dùng bi quan hơn, nhất là trong bối cảnh việc làm suy yếu.

Sarah House, chuyên gia kinh tế tại Wells Fargo, nhận xét: “Mức lạm phát này thấp hơn nhiều so với những năm gần đây, nhưng nó lại xuất hiện sau nhiều đợt tăng giá liên tiếp. Người tiêu dùng không còn đủ sức chịu đựng như trước.”