Khối lượng giao dịch là gì và vì sao nhiều người xem nó như hơi thở của thị trường. Trước khi đi sâu vào cách đọc và ứng dụng, bạn có thể mở Từ điển thuật ngữ trade coin cho người mới để tra nhanh các khái niệm sẽ xuất hiện trong bài.
Khối lượng giao dịch là gì?
Khối lượng giao dịch là tổng số đơn vị tài sản được mua bán trong một khoảng thời gian, thường tính theo từng nến hoặc theo 24 giờ. Với cặp BTC/USDT, khối lượng có thể hiển thị theo BTC hoặc quy đổi sang USDT. Trên biểu đồ, mỗi thanh khối lượng ứng với một cây nến thể hiện mức độ hoạt động của người mua và người bán trong phiên đó.
Khối lượng cho biết mức độ quan tâm và sức mạnh đằng sau chuyển động giá. Một pha tăng đi kèm khối lượng gia tăng thường đáng tin hơn một cú tăng trong tình trạng khan thanh khoản. Bạn có thể tham khảo định nghĩa nền tảng về volume tại Investopedia để đối chiếu thuật ngữ.
Lưu ý ở crypto: có nhiều nguồn dữ liệu khác nhau giữa các sàn và aggregator, một số sàn nhỏ có thể tồn tại hoạt động bơm khối lượng. Hãy ưu tiên sàn lớn, cặp thanh khoản dày và đối chiếu dữ liệu trước khi kết luận.
Ý nghĩa khối lượng trong xu hướng
Xác nhận phá vỡ với khối lượng
Phá vùng giá quan trọng có khối lượng tăng đồng pha giúp giảm rủi ro bẫy. Khi giá vượt đỉnh nhưng khối lượng co lại, tín hiệu suy yếu và khả năng bị kéo ngược cao hơn. Nên ghép khối lượng với bối cảnh xu hướng theo lý thuyết Dow và hành động giá để có cái nhìn đầy đủ.
Tích lũy và phân phối
Trong vùng tích lũy, khối lượng thường nén lại, sau đó bùng nổ khi giá thoát vùng. Ở pha phân phối, khối lượng tăng trong những nhịp bật yếu ngay dưới kháng cự gợi ý lực bán chủ động. Cách đọc mối quan hệ giá và khối lượng được hệ thống hóa trong phương pháp VSA, rất hữu ích để phân biệt phá vỡ thật hay chỉ là cú quét thanh khoản.
Cách đọc khối lượng
Khối lượng theo nến và trung bình
Hãy quan sát khối lượng tức thời và đường trung bình khối lượng để biết hoạt động đang trên hay dưới mức thông thường. Khi thanh khối lượng vượt rõ trung bình và đi cùng nến thân lớn theo hướng phá vùng, độ tin cậy tăng. Ngược lại, phá vùng nhưng khối lượng thấp thường dễ bị nuốt lại.
Giá đi một hướng, khối lượng nói gì
Nếu giá tiếp tục leo nhưng khối lượng giảm, đà tăng có thể mệt. Nếu giá giảm nhưng khối lượng cạn, phe bán không còn quyết liệt. Tín hiệu trở nên rõ hơn khi gắn vào cấu trúc đỉnh đáy của price action, ví dụ sau khi vượt đỉnh và retest, thanh khối lượng bật lên ủng hộ cho một Higher Low vững.
VSA: mối quan hệ giá và khối lượng
VSA xem xét thân nến, bóng nến và khối lượng để suy ra hoạt động hấp thụ hay phân phối. Một cú đẩy lên với bóng trên dài nhưng khối lượng lớn thường cho thấy bị bán mạnh trên cao. Kết hợp VSA với đường xu hướng và vùng cản giúp bạn chọn lọc tín hiệu chất lượng cao.
Chỉ báo dựa trên khối lượng
OBV
On-Balance Volume cộng dồn khối lượng theo hướng đóng cửa của giá. OBV tăng dần trong khi giá còn đi ngang có thể là tín hiệu dòng tiền vào trước. Khi OBV phá đỉnh sớm hơn giá, đó thường là gợi ý phá vỡ sắp tới.
MA khối lượng
Đường trung bình khối lượng giúp bạn biết thanh hiện tại có vượt mức thường ngày hay không. Một cú phá vùng có thanh khối lượng vượt đường trung bình đáng kể tăng chất lượng tín hiệu. Đừng lạm dụng quá nhiều thông số, hãy giữ cấu hình tối giản và nhất quán.
VWAP
VWAP là giá trung bình gia quyền theo khối lượng, phổ biến với trader trong ngày. Khi giá trên VWAP thể hiện bên mua chiếm ưu thế trong phiên, dưới VWAP ngược lại. VWAP cũng là vùng tham chiếu để vào lại sau điều chỉnh nông.
Khối lượng trong crypto
Spot và phái sinh
Ở spot market, khối lượng phản ánh dòng tiền thật vào ra tài sản. Ở phái sinh, khối lượng còn chịu tác động của đòn bẩy và hoạt động phòng hộ. Hãy đọc khối lượng phái sinh cùng vị thế long và short và bối cảnh thị trường để tránh ngộ nhận.
Thanh khoản, spread và trượt giá
Khối lượng cao không luôn đồng nghĩa dễ khớp. Cần kiểm tra độ sâu order book, spread và vai trò market maker cùng market taker. Spread giãn mạnh khiến lệnh thị trường trượt xa, làm méo kết quả so với kế hoạch.
On-chain volume và dữ liệu sàn
Khối lượng on-chain đo số giao dịch được ghi lên mạng lưới, khác với volume khớp lệnh trên sàn. On-chain cho góc nhìn về hoạt động chuyển coin giữa ví, sàn và hợp đồng thông minh. Đọc thêm nền tảng tại on-chain là gì để kết hợp hai nguồn dữ liệu một cách hợp lý.
Chiến lược dùng khối lượng
Breakout cần khối lượng xác nhận
Khi giá thoát vùng tích lũy, yêu cầu ít nhất một nến đóng vững kèm khối lượng vượt trung bình. Nếu sau đó có retest với khối lượng giảm và nến hồi yếu, xác suất tiếp diễn tăng. Dù không chèn link hướng dẫn riêng cho phá vỡ, bạn có thể tự kết hợp các nguyên tắc trên với vùng cản và nến xác nhận.
Pullback với khối lượng giảm
Trong xu hướng tăng, nhịp kéo lên có khối lượng tốt, nhịp điều chỉnh nên suy yếu về khối lượng và bật lại ở vùng hỗ trợ. Chọn điểm vào quanh vùng cân bằng hoặc đường trung bình, ví dụ EMA, có thể tham khảo thêm ở indicator là gì để đồng bộ công cụ.
Phân kỳ giá và khối lượng
Nếu giá leo cao nhưng khối lượng đi xuống, đà tăng có thể yếu. Khi xuất hiện nến tín hiệu tại kháng cự và cấu trúc hỏng, đó là lúc cân nhắc giảm quy mô hoặc chốt phần. Với xu hướng giảm, giá làm đáy mới nhưng khối lượng không theo kịp có thể báo hiệu sắp có hồi kỹ thuật. Bạn có thể đối chiếu thêm cách đo đà ở động lượng giá.
Sai lầm khi đọc khối lượng
Nhìn số tuyệt đối, bỏ bối cảnh
Một triệu đơn vị ở alt nhỏ khác hoàn toàn một triệu đơn vị ở BTC. So sánh trên cùng cặp và cùng khung thời gian, dùng đường trung bình khối lượng làm mốc tham chiếu. Ưu tiên cặp thanh khoản tốt để tín hiệu ít bị méo bởi điều kiện khớp lệnh.
So sánh khối lượng giữa các sàn
Khối lượng giữa các sàn có thể chênh lệch do đối tượng người dùng, phí và cơ chế khớp. Tránh kết luận quá nhanh khi chỉ nhìn một nguồn. Tổng hợp nhiều nguồn và ưu tiên sàn lớn để giảm sai lệch. Nếu giao dịch trong ngày, hãy linh hoạt điều chỉnh theo điều kiện thực tế của sàn bạn dùng.
Thuật ngữ liên quan
Thanh khoản
Thanh khoản là khả năng mua bán nhanh với chi phí thấp. Khối lượng cao đi kèm order book sâu thường cho thanh khoản tốt. Khi thanh khoản kém, spread giãn và trượt giá tăng.
Order book
Sổ lệnh thể hiện các mức giá chờ mua bán. Cụm lệnh dày có thể tạo ra vùng cản ngắn hạn. Đọc thêm ở order book là gì để hiểu cách ước lượng độ sâu thực tế.
Spread
Spread là chênh lệch giữa giá mua tốt nhất và giá bán tốt nhất. Spread hẹp giúp chi phí vào ra thấp. Khi spread mở rộng đột ngột, hãy thận trọng vì tín hiệu khối lượng có thể bị nhiễu do điều kiện khớp xấu. Tham khảo spread là gì để nắm rõ hơn.
Kết luận về khối lượng
Khối lượng giao dịch là lớp xác nhận quan trọng cho xu hướng, phá vỡ và điểm vào ra. Hãy đọc khối lượng theo bối cảnh: cấu trúc giá, vùng cản và điều kiện khớp lệnh. Dùng các chỉ báo khối lượng một cách tối giản, ưu tiên chất lượng dữ liệu và cặp thanh khoản tốt. Khi bạn để khối lượng dẫn dắt kỷ luật thay vì cảm xúc, xác suất của hệ thống sẽ ổn định hơn theo thời gian.


Hải Nguyễn
Kiến thức và kinh nghiệm sẽ giúp bạn không bị mất tiền trong thị trường crypto.