Long Short là gì? Hiểu vị thế trong giao dịch crypto

Long short là gì và vì sao hai khái niệm này quyết định gần như mọi quyết định giao dịch trên thị trường phái sinh crypto. Nếu bạn mới làm quen, có thể mở từ điển thuật ngữ crypto để tra nhanh các khái niệm nền tảng rồi quay lại đọc tiếp cho mạch lạc.

Long Short là gì

Long nghĩa là bạn đặt cược giá sẽ tăng. Short nghĩa là bạn đặt cược giá sẽ giảm. Ở spot bạn chỉ mua rồi chờ giá tăng, còn ở phái sinh bạn có thể kiếm tiền theo cả hai chiều bằng cách mở vị thế long khi kỳ vọng tăng hoặc mở vị thế short khi kỳ vọng giảm. Điểm khác biệt lớn là phái sinh cho phép dùng ký quỹ và đòn bẩy, do đó lợi nhuận có thể tăng lên nhiều lần nhưng rủi ro cũng không kém. Nếu bạn cần một khung tham chiếu trung lập cho khái niệm bán khống, hãy xem Wikipedia – Short (finance).

Cơ chế Long và Short trong phái sinh

Ký quỹ và đòn bẩy

Ký quỹ là số vốn bạn đặt cọc để mở vị thế. Đòn bẩy là hệ số khuếch đại quy mô lệnh dựa trên ký quỹ. Đòn bẩy cao giúp bạn mở vị thế lớn với vốn nhỏ, tuy nhiên khoảng dao động rất nhỏ cũng đủ cuốn đi vị thế hoặc có thể cháy tài khoản. Vì vậy trước khi tăng đòn bẩy, hãy tính trước vị trí dừng lỗ và khối lượng lệnh theo nguyên tắc quản trị vốn. Bạn có thể chuẩn hóa cách thoát lệnh ở stop loss và cách tự động hóa bằng lệnh stop order.

Funding rate và Open Interest

Funding rate là khoản phí chu kỳ giữa long và short trên hợp đồng vĩnh viễn. Funding dương nghĩa là long trả cho short, funding âm nghĩa là short trả cho long. Open Interest là số hợp đồng đang mở chưa tất toán. Khi OI tăng và funding lệch nhiều về một phía, rủi ro squeeze tăng lên vì đám đông đang nghiêng mạnh. Bạn có thể theo dõi độ lệch tâm lý qua tỷ lệ long short để tránh đứng sai thời điểm.

Cách vào ra lệnh Long Short

Điểm vào và dừng lỗ

Điểm vào nên dựa trên vùng giá rõ ràng thay vì cảm tính. Trong xu hướng tăng, ưu tiên long khi có nhịp điều chỉnh về hỗ trợ và xuất hiện nến xác nhận. Trong xu hướng giảm, ưu tiên short ở vùng kháng cự khi cú hồi yếu và bị từ chối. Dừng lỗ đặt ở nơi kịch bản bị vô hiệu, ví dụ dưới đáy gần nhất khi long hoặc trên đỉnh gần nhất khi short. Đặt dừng quá sát dễ bị quét, đặt quá xa làm méo tỷ lệ rủi ro – lợi nhuận. Tập thói quen rà nhanh bối cảnh ở price action để chọn vùng hợp lưu tốt.

Chốt lời và quản trị rủi ro

Chốt lời có thể chia nhiều phần để vừa bảo toàn lợi nhuận vừa giữ khả năng đi tiếp khi xu hướng bền. Khi thị trường tăng mạnh, dời dừng theo đáy sau hoặc đỉnh sau là cách đơn giản để khóa lợi nhuận. Nhớ kiểm tra chi phí ẩn trước khi bấm lệnh vì chênh lệch mua bán sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả; khái niệm này trình bày rõ trong spread là gì.

Tâm lý thị trường qua tỷ lệ Long Short

Short squeeze và Long squeeze

Khi phần đông nghiêng về một phía, chỉ cần cú nảy ngược đã đủ kích hoạt chuỗi đóng vị thế dây chuyền. Short squeeze xuất hiện khi quá nhiều người short trong khi giá bật lên, họ buộc phải mua đóng lệnh và kéo giá đi xa hơn. Trường hợp ngược lại là long squeeze. Dấu hiệu cảnh báo là khi tỷ lệ vị thế lệch mạnh, funding lệch nhiều, OI tăng nhanh và giá ở sát vùng cản. Lúc đó bạn nên vào lệnh nhẹ và giữ kỷ luật dừng lỗ.

Chi phí và rủi ro khi Long Short

Spread và trượt giá

Spread rộng làm tăng chi phí vào ra. Trượt giá xuất hiện khi lệnh của bạn quét qua nhiều nấc trong sổ lệnh, đặc biệt ở giờ vắng và cặp nhỏ. Trước mỗi cú bấm vào lệnh, hãy liếc qua order book để ước lượng mức trượt có thể gặp. Nếu thấy độ sâu mỏng, cân nhắc lệnh giới hạn thay vì lệnh thị trường.

Thanh khoản và giờ tin tức

Ngay trước và ngay sau tin lớn, các nhà tạo lập có thể rút bớt bảng giá để quản lý rủi ro. Thanh khoản co lại, spread giãn, trượt giá tăng. Khi buộc phải giao dịch thời điểm này, giảm khối lượng là lựa chọn an toàn. Nếu bạn muốn hiểu cơ chế cung cấp thanh khoản hai chiều, xem thêm market maker là gì.

Kết hợp Long Short với spot

Hedging vị thế

Nếu bạn nắm giữ coin ở spot nhưng lo ngại rủi ro ngắn hạn, có thể mở một phần short ở phái sinh để phòng hộ. Khi thị trường điều chỉnh, khoản lời ở short bù cho phần lỗ trên coin đang giữ. Khi xu hướng tăng trở lại, đóng short để giữ nguyên vị thế spot. Cách làm này đơn giản nhưng cần kỷ luật, vì phòng hộ không đúng lúc có thể biến thành vị thế đối nghịch.

Thuật ngữ liên quan Long Short

Cross margin và Isolated

Cross margin dùng chung số dư ký quỹ cho nhiều vị thế, rủi ro lan từ lệnh này sang lệnh khác nhưng khó bị thanh lý sớm nếu ví còn nhiều tiền. Isolated margin tách ký quỹ cho từng lệnh, rủi ro gói gọn trong vị thế đó nhưng dễ bị thanh lý khi biên độ lớn và đóng giáp không kịp. Người mới thường nên bắt đầu với isolated để quản trị rõ ràng hơn.

Maker và Taker

Maker đặt lệnh chờ để thêm thanh khoản. Taker khớp ngay để rút thanh khoản. Phí maker thường thấp hơn. Hiểu hai vai này giúp bạn quyết định khi nào nên bấm lệnh thị trường và khi nào nên đặt giới hạn. Góc nhìn đầy đủ ở market taker và bài về maker đã dẫn ở trên.

Stop order và OCO

Stop order giúp tự động thoát khi kịch bản sai. OCO cho phép đặt chốt lời và dừng lỗ cùng lúc. Hai công cụ này biến kế hoạch thành hành động và giảm cảm xúc trong lúc biến động. Bạn có thể rà lại cơ chế ở lệnh stop order.

Kết luận Long Short

Long short là hai hướng cơ bản để bạn tham gia biến động giá trong thị trường phái sinh. Long khi bối cảnh thị trường tăng. Short khi bối cảnh thị trường giảm. Trước khi mở vị thế, bạn cần một vùng giá rõ ràng, một điểm dừng khách quan và một kế hoạch thoát hàng chính xác. Sau khi vào lệnh, hãy quan sát thanh khoản, spread và tâm lý vị thế. Khi những mảnh ghép đồng pha, bạn đi cùng xu hướng. Khi chúng lệch nhịp, bạn giảm rủi ro và chờ cơ hội rõ hơn. Nếu cần bộ lọc xu hướng có cấu trúc, bạn có thể dùng Ichimoku để tránh giao dịch ngược bối cảnh.