Nhật Bản cởi mở thuế crypto từ 55% xuống 20% như thế nào?

Nếu phải chọn một câu để tóm cảm xúc của mình khi đọc đề xuất mới ở Tokyo thì là: từ “cực đoan” sang “cân bằng”. Nhiều năm qua, nhà đầu tư crypto tại Nhật Bản bị mắc kẹt trong cơ chế thuế lũy tiến có thể lên tới 55% — vừa nặng nề, vừa khó hoạch định. Giờ đây, đảng cầm quyền (LDP) muốn kéo crypto lại gần cổ phiếu với mức thuế cố định 20% dự kiến áp dụng từ năm tài chính 2026, kèm những chi tiết kỹ thuật giống thị trường chứng khoán: quy định chống giao dịch nội gián, khung phân loại rõ ràng và đặc biệt là quyền chuyển lỗ trong 3 năm. Nghe qua đã thấy khác hẳn tinh thần “khóa chặt để quản” trước đây.

Điểm làm mình chú ý là cách Nhật đặt crypto về đúng quỹ đạo tài sản tài chính truyền thống. Khi lợi nhuận từ coin được tính thuế theo cơ chế cố định giống cổ phiếu, nhà đầu tư có thể quản trị rủi ro danh mục bài bản hơn. Quyền chuyển lỗ 3 năm không chỉ là “món quà” kỹ thuật; nó là van giảm chấn trong một thị trường vốn biến động. Lỗ năm nay không còn là cái kết, mà có thể được bù trừ ở những năm sau — điều này giúp chiến lược nắm giữ dài hạn và trung bình chi phí có cơ sở hơn.

Tất nhiên, để đi tới đây, Nhật Bản đã đi một vòng rất dài. Sau Mt. Gox (2014) và vụ Coincheck (2018), Cơ quan Dịch vụ Tài chính (FSA) dựng lên một dàn rào chắn: chuẩn niêm yết nghiêm, lưu ký, AML/KYC, an ninh mạng… Ưu tiên là bảo vệ nhà đầu tư, và cái giá phải trả là tốc độ đổi mới. Dưới thời Thủ tướng Fumio Kishida, thông điệp bắt đầu đổi tông: trong chiến lược “Chủ nghĩa Tư bản Mới” và Web3, blockchain và DeFi không còn bị xem như “vùng nguy hiểm” mặc định. Ý tưởng là giữ chân nhân tài, kéo doanh nghiệp công nghệ ở lại Tokyo thay vì chảy sang Singapore hay UAE.

Bối cảnh chính sách mới khá rõ: LDP đưa cải cách thuế vào nền tảng điều hành; FSA lo phần kỹ thuật, từ đề xuất thuế suất 20% đến gói chuyển lỗ 3 năm, rồi phân loại lại tài sản số theo luật công cụ tài chính và giao dịch để áp chuẩn chống nội gián giống cổ phiếu. Nếu Quốc hội thông qua, khung này có thể kích hoạt ngay từ năm tài chính 2026. Quan trọng hơn, nó phát đi tín hiệu rằng crypto không còn là “ngoại lệ khó quản”, mà là một lớp tài sản bình thường hóa dần trong hệ thống.

Thị trường thì phản ứng theo cách thị trường vẫn làm: bằng dòng tiền và kỳ vọng. Mình thấy thú vị khi các câu chuyện như Metaplanet — công ty nắm giữ Bitcoin lớn nhất ở Nhật — lọt vào chỉ số FTSE Nhật Bản, rồi tiếp tục mua thêm BTC trong tháng 8/2025, đưa tổng nắm giữ lên sát 19 nghìn BTC. Đó không chỉ là con số; nó là chỉ báo tâm lý: tổ chức tại Nhật sẵn sàng “định chế hóa” tiếp xúc với tài sản số khi luật chơi minh bạch hơn.

Nếu mọi thứ đúng lộ trình, hệ quả tự nhiên sẽ là thanh khoản nội địa cải thiện, vốn tổ chức quay lại, và doanh nghiệp Nhật có thêm lý do thử nghiệm hạ tầng tài sản số (từ lưu ký đến token hóa). Ở tầm khu vực, Tokyo muốn giành lại ghế front-row trong cuộc đua trung tâm tài chính số của châu Á, cạnh tranh sòng phẳng với Singapore/UAE. Cửa sổ cơ hội này mở rộng hơn nếu mảng stablecoin neo JPY (như JPYC) tiếp tục được hoàn thiện khung pháp lý, kết nối giữa hệ thống ngân hàng và Web3 mượt mà hơn.

Dĩ nhiên, không có bữa trưa miễn phí. Thuế 20% giúp dễ thở, nhưng biến động vẫn là biến số lớn nhất. Quy định chống giao dịch nội gián đưa crypto bước vào vùng giám sát sâu: dự án, sàn, người nội bộ sẽ phải làm quen với tiêu chuẩn công bố thông tin chặt chẽ, từ niêm yết token đến thay đổi giao thức. Và đừng quên “chính trị học” của lập pháp: Quốc hội có thể tranh luận, chậm trễ, hoặc tinh chỉnh thêm trước khi bấm nút. Trong thời gian đó, nhà đầu tư cần phân biệt rõ giữa tín hiệu chính sách và thời điểm thực thi.

Với người theo dõi thị trường như mình, có vài điều đáng để bỏ túi. Một là, khung thuế thân thiện không biến crypto thành tài sản “ít rủi ro” — nó chỉ làm rủi ro có thể dự đoán và định giá tốt hơn. Hai là, khi luật sát với cổ phiếu, lợi thế “vùng xám” sẽ thu hẹp; lợi thế cạnh tranh sẽ nằm ở quản trị, tuân thủ và sản phẩm thực sự có giá trị. Ba là, chiến lược cá nhân nên cập nhật theo khung mới: lập kế hoạch hiện thực hóa lãi/lỗ qua năm, chú ý quy tắc chuyển lỗ, và phân bổ tỷ trọng crypto như một nhánh trong danh mục đa tài sản thay vì “all-in theo trend”.

Nhìn về 2026, mình nghiêng về kịch bản “thân thiện có điều kiện”: thuế thấp hơn, quy chuẩn cao hơn, và kỳ vọng lớn hơn dành cho các bên tham gia. Nhật Bản không muốn lặp lại quá khứ hỗn loạn, nhưng cũng không muốn bỏ lỡ chu kỳ công nghệ kế tiếp. Nếu cân bằng được hai vế, Tokyo có cơ hội trở lại bản đồ Web3 như một trung tâm được quản lý bài bản, nơi nhà đầu tư bán lẻ lẫn tổ chức đều hiểu mình đang chơi trò gì — và luật chơi là gì.

Kết lại, “từ 55% xuống 20%” không chỉ là một phép tính thuế. Đó là sự điều chỉnh triết lý quản lý: thay vì cố chặn, hãy định hình. Và khi luật bớt gồ ghề, con đường sáng tạo thường đông người đi hơn. Với mình, đây là một mẫu tin đáng theo dõi sát sao — không phải để đếm lượt like trên Twitter, mà để chuẩn bị cho cách vận hành danh mục khi Nhật chính thức bấm nút.