Tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) là gì?

cbdc la gi min

CBDC là phiên bản kỹ thuật số của một đồng tiền truyền thống được ngân hàng trung ưng của một quốc gia phát hành. CBDC viết tắt của “Central Bank Digital Currencies”, cũng tương tự như Stablecoin, CBDC cũng được chốt với tỉ lệ 1:1 so với tiền tệ của quốc gia đó. Có nhiều điểm khác biệt giữa CBDC và số tiền nằm trong thẻ tài khoản ngân hàng của bạn. Các chính phủ rất muốn có CBDC cho riêng mình và các quốc gia nào đã triển khai CBDC?

CBDC là gì?

CBDC là phiên bản kỹ thuật số của tiền tệ truyền thống, chúng cũng có những đặc điểm tương tự như đồng ổn định như Tether USDT. Tuy nhiên USDT được nắm giữ và điều hành bởi các tổ chức tư nhân, tiền mặt hoặc những tài sản đảm bảo có giá trị tương đương tiền như thương phiếu, trái phiếu kho bạc có kỳ hạn, tài sản như vàng v.v… được đảm bảo bởi các ngân hàng trung ương. Với CBDC thì được điều hành và quản lý bởi các chính phủ. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã coi CBDC là một dạng tiền mới do chúng có những đặc điểm:

  • Tồn tại ở dạng kỹ thuật số
  • Do ngân hàng trung ương của một quốc gia phát hành
  • Là một dạng tiền tệ có thể sử dụng một cách hợp pháp.

Theo nghĩa đen, các ngân hàng trung ương in đô la Mỹ hoặc bảng Anh do đó tiền giấy trong ví của bạn không đáp ứng tiêu chí “tồn tại ở dạng kỹ thuật số”. Những khoản tiền trong tài khoản ngân hàng, trong ứng dụng trên điện thoại của bạn thực tế đều là những khoản tiền gửi được đảm bảo bởi các ngân hàng thương mại. Theo một thống kê tại Vương quốc Anh có tới 97% số tiền nằm trong các tài khoản ngân hàng của những cá nhân và doanh nghiệp thường xuyên sử dụng đề là những khoản tiền gửi của các ngân hàng thương mại.

Bitcoin tồn tại dưới dạng kỹ thuật số

Bitcoin là một đồng tiền điện tử với giá trị vốn hóa lớn nhất đã thỏa mãn hai điều kiện ở trên là “tồn tại ở dạng kỹ thuật số”, mới đây nhất Bitcoin đã trở thành “một dạng tiền tệ có thể sử dụng một cách hợp pháp” tại El Savador. Nhưng Bitcoin không liên quan gì đến “CB” trong CBDC, do không hề có bất kỳ ngân hàng trung ương nào có thể phát hành Bitcoin, trong ví dụ trên là El Savador ngay cả khi Ngân hàng Dự trữ Trung ương nước này khai thác Bitcoin. Do đó Bitcoin không thể xét thuộc dạng CBDC.

Cách thức CBDC hoạt động ra sao?

Trong thế giới crypto, những đồng tiền điện tử không hề có các cơ quan trung ương quản lý, chúng là một mạng lưới phi tập trung. Trái ngược lại với tiền điện tử, CBDC được phát hành dựa trên công nghệ cốt lõi là blockchain tuy nhiên ngân hàng trung ương toàn quyền quản lý cuốn sổ cái, các ngân hàng thương mại hay tổ chức tài chính hợp pháp được chào mời sử dụng tuy nhiên vẫn phải chịu quản lý từ ngân hàng trung ương. CBDC có rất nhiều cách để triển khai thực tế, nếu những dự án CBDC được phát triển trong thời điểm bùng nổ thanh toán di động như hiện nay thì khả năng chúng sẽ được tích hợp trong các ứng dụng thanh toán di động tương tự như Momo tại Việt Nam.

Một điểm thanh toán bằng CBDC e-CNY tại Trung Quốc.
Một điểm thanh toán bằng CBDC e-CNY tại Trung Quốc.

Tại Bahamas, nơi đã ra mắt CBDC vào tháng 10/2020, ngân hàng trung ương phát hành đồng Sand Dollars tương tự như phát hành đồng Đô Bahamian. Nó lưu hành một cuốn sổ cái nơi lưu trữ tất cả các giao dịch của đồng Sand Dollar đang được lưu hành.

Để đảm bảo tính minh bạch thì các ngân hàng trung ương vẫn cần công dân của mình thực hiện KYC nhằm xác minh danh tính và tuân thủ các luật lệ đi kèm. Đồng Sand Dollars tại Bahamas đã sử dụng các khoản thanh toán ngang hàng mà không hề qua trung gian như các ngân hàng, đó là yếu tố quan trọng của CBDC giúp hệ thống nhanh và minh bạch hơn.

Tại sao các chính phủ muốn có một CBDC?