ERC-1155 là gì? Tìm hiểu tiêu chuẩn token linh hoạt

ERC-1155 là một tiêu chuẩn token cho phép việc di chuyển hiệu quảtoken có thể thay thế và token không thể thay thế trong một giao dịch duy nhất. Trên mạng Ethereum, ở cấp độ nhỏ nhất mọi thứ đều được máy tính xử lý theo dữ liệu thô. Cho dù bạn swap ETH lấy USDC trên Uniswap hay mua các tác phẩm NFT của CryptoPunk trên OpenSea thì mọi thứ trong giao dịch sẽ gồm: thông tin địa chỉ ví, mã token không thể thay thế, mã token có thể thay thế, ứng dụng phi tập trung v.v… những thứ này sẽ được phân chia thành các phần nhỏ hơn để máy tính có thể đọc và hiểu.

Bản chất của blockchain là phi tập trung, để một giao dịch được coi là hợp pháp, dữ liệu của nó sẽ phải được chia sẻ công khai trên toàn mạng, được xác thực và xử lý bởi các máy đào sau đó dữ liệu giao dịch sẽ được lưu trong các block. Quy mô và độ phức tạp của một giao dịch được thể hiện bằng mức phí và thời gian giao dịch, độ phức tạp càng cao, dung lượng càng lớn thì phí càng lớn và ngược lại. không phải tất cả các giao dịch đều được tạo ra giống nhau, không phải tất cả các token trên Ethereum đều được tạo ra như nhau. Một số token giống nhau về tiêu chuẩn token hoàn toàn có thể dễ dàng hoán đổi cho nhau (ví dụ: UNI, COMP và GRT) và những token không thể thay thế (ví dụ: NFT). Do đó, các tiêu chuẩn token khác nhau sinh ra để phục vụ những nhu cầu hoàn toàn khác nhau.

Tiêu chuẩn ERC-1155 sinh ra để giải quyết sự không linh hoạt giữa các tiêu chuẩn đó. Trong bài này chúng ta cùng đi sâu vào tìm hiểu về tiêu chuẩn mạng này.

ERC-1155 là gì?

Tất cả các bản cập nhật cho Ethereum đều trải qua quy trình Đề xuất cải tiến được gọi là các (EIP). Bất kỳ ai cũng có thể nêu một đề xuất cải tiến nếu đề xuất được phần đông tán thành, nếu đề xuất dành được sự quan tâm lớn sẽ được đưa ra thảo luận và bỏ phiếu chính thức. Cuối cùng đề xuất sẽ được cập nhật vào mạng lưới. “ERC” viết tắt của Ethereum Request for Comments. Nó là một loại EIP tập trung vào các tiêu chuẩn cho ứng dụng Ethereum bao gồm một danh mục các token. Token là đơn vị của một giá trị có thể di chuyển được.

Thông thường các token trên Ethereum được gọi là các đồng tiền điện tử. Token có hai nhóm: token có thể thay thế và token không thể thay thế. Token có thể thay thế, đúng như tên gọi chúng có thể hoán đổi cho thay. Ngược lại, các token không thể thay thế đúng như tên gọi, chúng không thể hoán đổi cho nhau. Trước khi có tiêu chuẩn ERC-1155 mạng Ethereum có hai tiêu chuẩn chính là ERC-20 và ERC-721, trong đó tiêu chuẩn ERC-20 được sử dụng cho các token có thể thay thế, thường áp dụng cho các token trên nền tảng. ERC-721 là token không thể thay thế được sự dụng cho các dự án NFT.

Cả hai tiêu chuẩn token này thì không thể “đi cùng nhau” trong một giao dịch. Ví dụ: bạn muốn chuyển token USDC (sử dụng tiêu chuẩn ERC-20) và một NFT nào đó (sử dụng tiêu chuẩn ERC-721), bạn sẽ cần sử dụng nhiều giao dịch khác nhau, việc này sẽ gây ra tốn kém và không hiệu quả.

ERC-1155 hoạt động như thế nào?

Động lực ban đầu đằng sau sự ra đời của ERC-1155 là giải quyết những thách thức mà các nhà phát triển và người chơi những game trên nền blockchain phải đối mặt. Có rất nhiều ví dụ về ERC-1155 được sử dụng ngoài việc chơi game. Tuy nhiên, chơi game là một ví dụ tham khảo tuyệt vời để hiểu cách ERC-1155 hoạt động. Trò chơi trực tuyến nhiều người chơi (MMO) chứa hàng chục nghìn vật phẩm — áo giáp, vũ khí, khiên, da, tiền xu, huy hiệu, lâu đài, v.v. — mà người chơi có thể thu thập và trao đổi với nhau. Một số vật phẩm như các đồng coin trong game là token có thể thay thế được trong khi những vật phẩm khác như thanh kiếm là loại token không thể thay thế.

Trên blockchain, mỗi loại vật phẩm này sẽ là những token khác nhau, tiêu chuẩn token cũng khác nhau, Trước khi có tiêu chuẩn ERC-1155, mỗi một vật phẩm sẽ có một hợp đồng thông minh riêng. Nếu trong một trò chơi có hàng trăm nghìn vật phẩm thì đồng nghĩa sẽ phải có tới hàng trăm nghìn hợp đồng thông minh. Thật sự việc tạo nhiều hợp đồng như vậy sẽ gây dư thừa và lãng phí, không hiệu quả về mặt kinh tế và tài nguyên. Với tiêu chuẩn token ERC-1155, nhiều loại vật phẩm có thể được lưu trữ trong một hợp đồng thông minh duy nhất và bất kỳ số lượng vật phẩm là bao nhiêu cũng đều có thể được gửi trong một giao dịch cho một hoặc nhiều người nhận. Nếu bạn muốn gửi một thanh kiếm cho một người bạn, một chiếc khiên cho người khác và 100 coin trong game cho cả hai, bạn chỉ phải thực hiện một giao dịch. Để hiểu hơn về EIP-1155, bạn xem bài viết chi tiết tại đây.

ERC-1155 có gì đặc biệt?

ERC-1155 ngoài việc hỗ trợ việc di chuyển các loại tiêu chuẩn token trong cùng một giao dịch giúp tiết kiệm chi phí thì cũng còn nhiều đặc điểm ưu việt khác:

ERC-1155 hỗ trợ rất nhiều token, khác hoàn toàn với ERC-20 hay ERC-721 khi yêu cầu mỗi một hợp đồng thông minh cho một token.
Không chỉ hỗ trợ các loại token có thể thay thế, token không thể thay thế mà còn hỗ trợ cả token bán thay thế. Token bán thay thế hiểu đơn giản giống như một chiếc vé xem bóng đá vậy, chúng có thể được mua bán trước trận đấu, tuy nhiên sau trận đấu chúng vô giá trị.
Có thể lấy lại các token nếu chuyển tới sai địa chỉ, điều mà ERC-20 hay ERC-721 không thể làm được.

Ai đang sử dụng ERC-1155?

🎮 Enjin – Enjin cung cấp một số sản phẩm blockchain, nhiều sản phẩm trong số đó đang sử dụng ERC-1155.
🕹️ Horizon – Horizon là một công ty trò chơi blockchain sở hữu trò chơi Skyweaver sử dụng ERC-1155.
🖼️ OpenSea – Việc triển khai ERC-1155 của chợ NFT lớn nhất thế giới cho phép nhiều người sở hữu NFT trên mỗi hợp đồng thông minh nhưng chỉ một người tạo có thể tạo ra bản sao NFT duy nhất.
🎈 OpenZeppelin – Các sản phẩm bảo mật blockchain của OpenZeppelin tận dụng tiêu chuẩn ERC-1155.

Tương lai của ERC-1155

Mặc dù ERC-1155 đã ra đời được 4 năm nhưng nó vẫn tương đối ít được sử dụng so với các tiêu chuẩn ERC-20 và ERC-721. Điều này có vẻ hơi bất ngờ vì tính linh hoạt của ERC-1155, rất có thể các token sẽ chuyển sang tiêu chuẩn mới trong tương lai. ERC-1155 được ứng dụng nhiều trong các trò chơi trên blockchain. Sự ra đời và bùng nổ của xu hướng GameFi sẽ thúc đẩy quá trình này. Các tổ chức DAO có lẽ sẽ ưu tiêu sử dụng tiêu chuẩn ERC-1155 nhiều hơn, DAO sẽ sử dụng nhiều token có thể thay thế, token không thể thay thế và token bán thay thế, ERC-1155 sẽ rất hữu ích.

Tham khảo: Decrypt