Pre-sale là gì? Hình thức bán token sớm cho nhà đầu tư

Vì sao nhiều dự án mở pre-sale trước khi niêm yết? Câu trả lời nằm ở nhu cầu vốn, kiểm chứng thị trường và thiết kế phân bổ token. Bài viết sẽ đi thẳng vào khái niệm, lợi ích, rủi ro và checklist cần xem. Trước khi bắt đầu, hãy củng cố nền tảng qua bài tổng quan kiến thức crypto.

Pre sale là gì

Pre-sale là một đợt bán token diễn ra trước khi dự án được mở bán công khai cho cộng đồng rộng rãi thông qua các hình thức như ICO, IDO hay IEO. Đây là một vòng gọi vốn sớm, thường nhắm đến các nhà đầu tư chiến lược, các quỹ đầu tư mạo hiểm hoặc những người ủng hộ ban đầu của dự án. Mục đích chính của pre-sale là huy động nguồn vốn ban đầu để phục vụ cho việc phát triển sản phẩm, marketing và các hoạt động vận hành khác.

Những người tham gia vào đợt pre-sale thường có cơ hội mua token với mức giá ưu đãi, thấp hơn so với giá sẽ được niêm yết trong đợt mở bán công khai. Mức chiết khấu này được xem là phần thưởng cho việc họ đã tin tưởng và chấp nhận rủi ro cao hơn khi đầu tư vào một dự án ở giai đoạn còn rất sơ khai. Đổi lại, các token mua trong vòng pre-sale thường sẽ bị khóa và trả dần theo một lịch trình nhất định để tránh gây áp lực bán lớn lên thị trường ngay khi dự án ra mắt.

Pre sale diễn ra như thế nào

Quy trình bán token sớm thường mang tính riêng tư và có cấu trúc rõ ràng, được thiết kế để đảm bảo dự án có được nguồn vốn và sự hỗ trợ cần thiết từ các nhà đầu tư phù hợp.

Đối tượng tham gia và điều kiện

Các đợt pre-sale thường không mở cửa cho công chúng. Đối tượng tham gia chính là các quỹ đầu tư mạo hiểm, nhà đầu tư thiên thần, và các đối tác chiến lược có thể mang lại giá trị cho dự án ngoài yếu tố tài chính.

Trong một số trường hợp, các thành viên tích cực và đóng góp sớm cho cộng đồng cũng có thể có cơ hội tham gia. Để được mua, các nhà đầu tư thường phải đáp ứng các điều kiện nhất định và được đưa vào một danh sách cho phép (whitelist).

Phương thức bán và mức giá

Việc mua bán thường được thực hiện thông qua các thỏa thuận trực tiếp giữa dự án và nhà đầu tư, thay vì một nền tảng mở. Đôi khi các thỏa thuận pháp lý như SAFT (Thỏa thuận đơn giản cho Token tương lai) sẽ được sử dụng.

Mức giá token trong vòng pre-sale luôn được chiết khấu so với giá bán công khai. Mức giá này có thể được chia thành nhiều bậc, trong đó các nhà đầu tư tham gia sớm nhất sẽ nhận được mức giá tốt nhất.

Phân bổ và giới hạn mua

Dự án sẽ chỉ dành một phần nhất định trong tổng nguồn cung token cho vòng pre-sale. Con số này được công bố rõ ràng trong tài liệu tokenomics của họ để đảm bảo tính minh bạch.

Mỗi nhà đầu tư tham gia cũng sẽ có một giới hạn mua tối thiểu và tối đa. Điều này giúp dự án đa dạng hóa danh sách các nhà đầu tư ban đầu và tránh việc một cá nhân hay tổ chức nắm giữ quá nhiều token.

Nền tảng mở bán và quy trình

Quy trình bán có thể diễn ra trực tiếp trên trang web chính thức của dự án thông qua một cổng thông tin riêng. Một số dự án cũng có thể sử dụng các nền tảng launchpad chuyên biệt cho các vòng bán riêng tư.

Nhà đầu tư thường sẽ phải thực hiện xác minh danh tính (KYC), sau đó gửi tiền đến một địa chỉ ví được chỉ định.

Sau khi hoàn tất việc mua, token sẽ không được trả ngay. Thay vào đó, chúng sẽ được phân phối đến ví của nhà đầu tư tại thời điểm sự kiện tạo token (TGE) và tuân theo lịch trình mở khóa đã được thỏa thuận trước.

Lịch mở khóa và rủi ro pha loãng

Việc mua token trong vòng pre-sale luôn đi kèm với các điều khoản về việc nhận token sau này. Các điều khoản này được thiết kế để bảo vệ sự ổn định của dự án trong giai đoạn đầu, nhưng cũng mang lại những yếu tố mà nhà đầu tư cần nắm rõ.

Thời gian khóa và lịch giải ngân

Hầu hết các token pre-sale đều có một khoảng thời gian bị khóa hoàn toàn (cliff) ngay sau khi token ra mắt. Trong giai đoạn này, thường kéo dài vài tháng, nhà đầu tư sẽ không nhận được bất kỳ token nào để đảm bảo sự ổn định cho thị trường.

Sau khi hết thời gian khóa, token sẽ được giải ngân dần dần theo một lịch trình định trước (vesting schedule). Ví dụ, token có thể được trả tuyến tính hàng tháng trong vòng một hoặc hai năm. Lịch trình này nhằm mục đích khuyến khích các nhà đầu tư ban đầu đồng hành lâu dài cùng dự án.

Tác động lên cung lưu hành

Mỗi khi một đợt token mới được mở khóa và trả cho các nhà đầu tư pre-sale, tổng cung lưu hành của token đó trên thị trường sẽ tăng lên. Việc này cần được các nhà đầu tư khác theo dõi sát sao.

Sự gia tăng đột ngột của nguồn cung có thể tạo ra áp lực bán lớn. Nếu lượng token được bán ra thị trường không được hấp thụ bởi một lực mua tương ứng, giá của token có thể bị pha loãng và giảm xuống.

Cách kiểm tra nhanh trước khi tham gia

Việc xem xét các thông tin cơ bản do dự án công bố có thể cung cấp một cái nhìn tổng quan về cấu trúc và kế hoạch của đợt bán token.

Tokenomics và tỷ lệ phân bổ

Tài liệu tokenomics của dự án sẽ phác thảo chi tiết về tổng nguồn cung và cách token được phân chia. Nó cho thấy tỷ lệ token được dành cho đội ngũ phát triển, nhà đầu tư sớm, cộng đồng và các mục đích khác.

Việc xem xét tỷ lệ phân bổ giúp hiểu rõ hơn về cơ cấu kinh tế của dự án. Một tỷ lệ quá lớn dành cho các nhà đầu tư sớm có thể tiềm ẩn áp lực bán lớn trong tương lai khi token được mở khóa.

Giới hạn huy động và mục tiêu vốn

Các dự án thường sẽ công bố giới hạn huy động vốn tối đa (hard cap) và đôi khi là tối thiểu (soft cap). Những con số này cho thấy quy mô tài chính và định giá ban đầu của dự án.

Mục tiêu vốn này phản ánh kế hoạch của đội ngũ phát triển. Một mục tiêu vốn hợp lý so với quy mô và lộ trình phát triển của dự án cho thấy sự tính toán kỹ lưỡng.

Thanh khoản và khóa quỹ

Kế hoạch cung cấp thanh khoản ban đầu sau khi niêm yết token trên các sàn giao dịch là một yếu tố quan trọng. Nhiều dự án sẽ cam kết một phần vốn huy động được để tạo thanh khoản trên các sàn phi tập trung.

Ngoài ra, việc các quỹ của đội ngũ phát triển hoặc quỹ thanh khoản được khóa lại trong một khoảng thời gian nhất định cũng là một thông lệ. Hành động này thường được thực hiện thông qua các dịch vụ của bên thứ ba để tăng cường sự minh bạch và cam kết.

So sánh pre sale và public sale

Mặc dù cả hai đều là hình thức huy động vốn thông qua việc bán token, pre-sale và public sale có sự khác biệt rõ rệt về mục tiêu, đối tượng tham gia và cấu trúc vận hành. Hiểu rõ những khác biệt này giúp nhận diện vai trò của từng giai đoạn trong quá trình phát triển của một dự án.

Thời điểm mở bán

Pre-sale diễn ra ở giai đoạn rất sớm của dự án, thường là khi sản phẩm vẫn đang trong quá trình phát triển và chưa ra mắt công chúng. Đây là vòng gọi vốn mang tính nền tảng, nhằm mục đích huy động nguồn vốn ban đầu để xây dựng đội ngũ, hoàn thiện công nghệ và chuẩn bị cho các bước đi tiếp theo.

Ngược lại, public sale được tổ chức ở giai đoạn sau, khi dự án đã có một sản phẩm tương đối hoàn chỉnh hoặc ít nhất là một phiên bản thử nghiệm. Thời điểm này dự án đã sẵn sàng để tiếp cận cộng đồng rộng rãi, phân phối token để xây dựng một lượng người dùng lớn và tạo ra hiệu ứng mạng ban đầu.

Điều kiện tham gia

Sự khác biệt lớn nhất nằm ở tính độc quyền. Pre-sale có tính chọn lọc cao, thường giới hạn cho các nhà đầu tư tổ chức, quỹ mạo hiểm, hoặc các cá nhân có tầm ảnh hưởng và có thể hỗ trợ chiến lược cho dự án. Việc tham gia đòi hỏi các thỏa thuận trực tiếp và phải nằm trong một danh sách cho phép (whitelist) rất hạn chế. Trong khi đó, public sale được thiết kế để mọi người đều có thể tiếp cận. Điều kiện tham gia thường rất đơn giản, chỉ yêu cầu người dùng có một ví tiền điện tử tương thích và tuân thủ quy trình của nền tảng mở bán, ví dụ như các launchpad hoặc sàn giao dịch.

Giá bán và áp lực bán

Giá token trong vòng pre-sale luôn có mức chiết khấu đáng kể so với giá trong vòng public sale. Mức giá ưu đãi này là sự bù đắp cho rủi ro cao hơn và thời gian cam kết lâu dài mà các nhà đầu tư sớm phải chấp nhận, vì token của họ thường bị khóa và trả dần trong một thời gian dài. Chính vì cơ chế khóa và trả dần này, áp lực bán từ nhóm nhà đầu tư pre-sale sẽ được phân bổ theo thời gian, tránh tạo ra sự biến động lớn ngay khi token lên sàn.

Ngược lại, những người tham gia public sale mua token với giá cao hơn nhưng thường được mở khóa toàn bộ hoặc phần lớn ngay sau khi niêm yết, điều này có thể tạo ra áp lực bán tức thời và tập trung hơn lên thị trường.

Sai lầm thường gặp

Trong quá trình tìm hiểu các đợt pre-sale, có một số yếu tố liên quan đến marketing và thông tin dự án thường bị bỏ qua hoặc hiểu sai. Việc nhận biết các yếu tố này giúp có một cái nhìn thực tế hơn về bản chất của đợt huy động vốn.

Tin vào cam kết lợi nhuận

Một số dự án, đặc biệt là các dự án có tính quảng cáo cao, thường đưa ra những lời hứa hẹn hoặc cam kết về mức lợi nhuận cụ thể sau khi token được niêm yết. Tuy nhiên, thị trường tiền điện tử vốn có tính biến động cực kỳ cao và không thể đoán trước. Các dự án uy tín và các quỹ đầu tư chuyên nghiệp sẽ không bao giờ đưa ra sự đảm bảo về lợi nhuận, bởi việc đó là không thể. Những cam kết như vậy thường là một đặc điểm của các kế hoạch thiếu bền vững hoặc chỉ tập trung vào marketing thay vì phát triển sản phẩm thực chất.

Bỏ qua lịch mở khóa

Lịch trình mở khóa token không chỉ áp dụng cho nhà đầu tư pre-sale mà còn cho cả đội ngũ phát triển, cố vấn và các vòng bán hạt giống khác. Việc không xem xét tổng thể lịch trình này có thể dẫn đến một cái nhìn thiếu sót về áp lực bán tiềm tàng trong tương lai. Những đợt mở khóa token với số lượng lớn có thể làm tăng đột ngột nguồn cung lưu hành và gây ảnh hưởng đáng kể đến giá trị của token. Do đó, lịch trình này là một phần không thể tách rời của bản kế hoạch tokenomics và phản ánh động lực cung cầu của token trong dài hạn.

Kết luận

Pre-sale là một giai đoạn huy động vốn quan trọng, đóng vai trò là cầu nối tài chính đầu tiên giữa một dự án tiềm năng và các nhà đầu tư chiến lược. Nó khác biệt hoàn toàn so với các đợt bán công khai về tính độc quyền, mức giá ưu đãi và các điều kiện đi kèm, đặc biệt là lịch trình khóa và trả token kéo dài.

• Public sale là gì Khác gì so với pre sale
• Tokenomics là gì Cách đọc nhanh trước khi xuống tiền
• Hard cap là gì Trần vốn gọi và rủi ro pha loãng