Ví lạnh bị hỏng có mất coin lưu trữ bên trong không?

Ví lạnh bị hỏng là một vấn đề đáng lo ngại bởi phần lớn những người sử dụng ví lạnh trữ coin. Mặc dù được thiết kế để để giúp quản lý tài sản của bạn khỏi những mối đe dọa trực tuyến như hacker hay virus. Tuy nhiên dù tiện lợi và bảo mật tới đâu thì những ví lạnh trữ coin này cũng có thể hỏng. Vậy khi bị lỗi ví lạnh liệu có mất coin không? Hãy cùng Tạp chí Crypto tìm hiểu trong bài viết này.

Cấu tạo của ví lạnh

Ví lạnh về cơ bản có thiết kế giống tựa một chiếc USB hoặc cầm tay nhỏ gọn có nút bấm và cổng giao tiếp USB-A hoặc USB-C. Những sản phẩm mới ngày nay thì có thiết kế mỏng nhẹ như một chiếc thẻ ATM hoặc có thêm màn hình cảm ứng giúp bạn thao tác dễ dàng hơn. Những cải tiến mới mẻ và hiện đại giúp giảm thiểu tình trạng ví lạnh bị hỏng do nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Tuy nhiên cấu tạo chung của những thiết bị này đều chứa những con chip mã hóa thông tin private key của người dùng. Đây là chìa khóa quan trọng bậc nhất có thể giao tiếp với mạng blockchain. Ngoài ra những ví lạnh trữ coin này có thêm lớp hàng rào bảo mật như mã PIN, Passphrase, vân tay và sinh trắc học.

Cho tới ngày nay ví lạnh không thể tự vận hành nếu không có phần mềm đi kèm, mỗi hãng khác nhau sẽ có một phần mềm quản lý riêng của mình. Những phần mềm này sẽ hỗ trợ người dùng quản lý, gửi và nhận coin, chuyển coin vào ví lạnh để lưu trữ, swap hoặc mua coin trực tiếp.

Những thiết kế cải tiến hơn và hạn chế các linh kiện quá phức tạp nhưng vẫn đảm bảo khả năng bảo mật cao cấp như EAL5+ thì khả năng ví lạnh bị hỏng sẽ ít hơn.

Xem thêm:

• Ví lạnh Ledger có bền không?
• Ví lạnh Trezor sử dụng công nghệ bảo mật gì?

Nguyên lý hoạt động của ví lạnh

Ví lạnh có nguyên lý hoạt động khá đơn giản tương tự như các dòng ví tiền điện tử khác nhưng trọng tâm vẫn là mã hóa các khóa cá nhân. Những con chip tiên tiến sẽ đảm bảo những private key không thể bị hack trực tiếp hay gián tiếp bằng bất kỳ hình thức nào.

Khi vấn đề bảo mật đã được đảm bảo thì việc thực hiện giao dịch trên ví là điều cần làm. Ví sẽ sử dụng những chữ ký điện tử được ký bằng private key của bạn được lưu nhớ trong chip bảo mật. Khi bạn tiến hành giao dịch thì giao dịch đó sẽ được truyền đi và được xác thực bởi mạng ngang hàng P2P. Sau khi chuyển coin với ví lạnh bạn sẽ nhận được coin và số dư được cập nhật.

Ví lạnh thường không sử dụng hằng ngày mà phần lớn quãng thời gian chúng ngoại tuyến với mạng internet nên đảm bảo được sự an toàn, tránh bị tấn công từ xa. Nhờ đó sẽ bảo vệ coin của bạn an toàn trong trường hợp ví lạnh bị hỏng hơn những ví nóng web hay ví phần mềm.

Sự khác nhau giữa ví nóng và ví lạnh

Cả hai dòng ví nóng và ví lạnh đều có những đặc điểm khá khác biệt nhau về nhiều yếu tố như bảo mật, sự tiện lợi, chi phí và dung lượng lưu trữ. Trong khi ví lạnh bị hỏng do giới hạn vật lý, thiết kế và lỗi trong quá trình sản xuất thì ví nóng không bao giờ bị hỏng. Nguyên nhân do những loại ví này thường hoạt động trực tiếp trên mạng blockchain, thường xuyên tiếp xúc với môi trường internet và không cần phần cứng.

Tuy nhiên về phương diện bảo mật thì cả hai lại phát huy những vai trò đối nghịch nhau hoàn toàn. Ví lạnh được trang bị nhiều công nghệ bảo mật tiên tiến và nhiều lớp mã hóa thì ví nóng lại hoàn toàn không có gì. Chính vì lý do đó nhiều vụ tấn công, vụ hack đã lấy đi nhiều tài sản khi lưu trữ coin trên môi trường internet.

Xem thêm:

• Ví lạnh SafePal giá bao nhiêu?
• Ví lạnh KeepKey có bị hỏng không?

Nguyên nhân khiến ví lạnh bị hỏng

Là một thiết bị phần cứng thuần vật lý nên có nhiều yếu tố có thể dẫn tới ví lạnh bị hỏng như:

• Lỗi sản xuất: Đây là lý do ít gặp vì thường những sản phẩm trước khi xuất xưởng đều có các công đoạn QC để giảm thiểu tỉ lệ lỗi.
• Rủi ro vật lý: Khi sử dụng ví lạnh bạn thường xuyên để bị rơi hoặc va đập mạch, va chạm hoặc ném chúng rất có thể sẽ khiến các con chip và tụ bên trong bị gãy hoặc bật chân dẫn tới hỏng hóc.
• Lỗi phần cứng: Nguyên nhân này cũng không thực sự phổ biến thường chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ.
• Môi trường hoạt động: Những chiếc ví lạnh sẽ hoạt động ổn ở nhiệt độ môi trường, nếu thường xuyên sử dụng trong môi trường quá nóng hoặc quá lạnh cũng có thể gây ra ví lạnh bị hỏng.
• Lỗi phầm mềm: Những lỗi phần mềm có thể xảy ra trong quá trình cập nhật hoặc sử dụng ví lạnh.

Để tránh trường hợp ví lạnh bị hỏng bạn nên đảm bảo khâu kiểm tra thật kỹ trước khi mua, nên mua ở đơn vị uy tín có bảo hành và đổi trả. Do là sản phẩm ít sử dụng thường xuyên bạn nên để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời và độ ẩm quá cao.

Ví lạnh bị hỏng sẽ bị mất coin

Có rất nhiều tranh cãi khi ví lạnh bị hỏng sẽ mất toàn bộ tài sản lưu trữ bên trong, tuy nhiên thực tế lại không phải như vậy. Các hãng sản xuất thường quan trọng việc đảm bảo private key được mã hóa chuẩn và an toàn hơn là việc ví lạnh bị hỏng. Câu nói “Not your keys, not your coins”, tạm dịch “Không phải chìa khóa của bạn, không phải tiền của bạn” đã trở nên đúng hơn bao giờ hết.

Cả hai hãng sản xuất ví lạnh Ledger và Trezor đều cho biết họ đánh giá cao việc đảm bảo an toàn cho khóa cá nhân và cụm từ hạt giống. Theo đó, những cụm từ hạt giống đã được Trezor cho ra mắt vào năm 2013 trong một đề xuất cải tiến Bitcoin mang tên BIP39. Đây là một đề xuất mang tính bước ngoặt cho sự ra đời của các dòng ví lạnh khi cho phép tạo những cụm từ hạt giống 12 – 24 ký tự. Khi ví lạnh bị hỏng hoặc thất lạc bạn có thể khôi phục được trên những ví lạnh mới nếu nhớ seed phrase.

“Người dùng có thể khôi phục ví và coin của họ trên bất kỳ ví lạnh Ledger mới nào khác. Ngoài ra, họ cũng có thể khôi phục trên ví lạnh Trezor, ví lạnh SafePal hoặc ví lạnh phần cứng nào khác,” giám đốc công nghệ của Ledger Charles Guillemet nói với tờ Cointelegraph.

Do đó có thể khẳng định rằng ví lạnh bị hỏng sẽ không mất coin nếu bạn vẫn còn lưu trữ những cụm từ khóa hạt giống (seed phrase). Những cụm từ hạt giống này cũng là cánh cửa để quản lý lượng tài sản bạn lưu trữ nên việc bảo mật và sao lưu chúng cực kỳ quan trọng. Một số cách đảm bảo cụm từ hạt giống an toàn gồm:

• Không chụp ảnh hoặc sao lưu trên điện thoại
• Chỉ nên ghi ra giấy và cất chúng an toàn
• Không sao lưu trên các dịch vụ đám mây như Google Sheet, Docs, Notepad Online…
• Không chia sẻ cho bất kỳ ai kể cả người thân

Do được lưu ra giấy nên chỉ có những vấn đề thiên tai như hỏa hoạn hoặc lụt gây hỏng hoặc mất những từ khóa này. Do đó khi sao lưu nên áp dụng chiến lược như phân nhánh sao lưu tại nhiều nơi để có thể dễ dàng khi khôi phục nhưng vẫn khá bảo mật.

Có rất nhiều trường hợp vô tình haoực sơ xuất đã vứt đi tài sản có giá trị hàng trăm triệu đô. James Howells, một kỹ sư công nghệ thông tin 35 tuổi ở Newport, Wales (Anh), cho biết đã vứt một ổ cứng chứa khóa riêng tư (Private Key) của Bitcoin vào thùng rác, khi dọn nhà năm 2013. 

Đáng chú ý hơn cả là trường hợp của Stefan Thomas, Thomas là lập trình viên người Đức, sống ở San Francisco. Năm 2011, khi Bitcoin còn xa lạ với nhiều người, anh đã thực hiện một video giải thích Bitcoin là gì trên YouTube. Một người hâm mộ đã tặng anh 7.002 Bitcoin (BTC) để cảm ơn vì đã giúp lan tỏa tiền mã hóa này đến với nhiều người. Khi đó, số Bitcoin này trị giá khoảng 6.000 USD.

Để tránh ví lạnh bị hỏng anh sao lưu và cất toàn bộ khóa cá nhân (private key) của ví chứa 7.002 BTC trên IronKey. Anh đã cẩn thận viết lại mã khóa của IronKey vào một tờ giấy. Không may ít năm sau, Thomas làm mất tờ giấy và cũng quên luôn cả mật khẩu truy cập.

Nếu như Stefan Thomas còn nhớ những từ khóa hạt giống là có thể khôi phục được ví lạnh của mình sang bất kỳ đâu. Tuy nhiên do quá trình sao lưu chủ quan anh đã đánh mất cơ hội làm triệu phú bitcoin của mình.

Các nhà sản xuất ví lạnh thường khuyến cao người dùng phải thực sự thận trọng trong việc sao lưu những cụm từ khóa hạt giống này. Bởi khi bị mất các hãng thường không thể giúp được gì cho người dùng bởi cơ thế mã hóa của chip.

Cách phục hồi dữ liệu ví lạnh bị hỏng

Phục hồi dữ liệu từ ví lạnh bị hỏng cũ sang ví lạnh mới rất dễ dàng, hầu hết các hãng sản xuất đều trang bị tính năng này trên phần mềm như Ledger Live hoặc Trezor Suite.

Cụm từ khôi phục thường là 12, 18 hoặc 24 ký tự bằng tiếng Anh trong tổng số hơn 2000 từ vựng được lựa chọn. Những từ này nếu bạn đã sao lưu thì có thể nhập đúng thứ tự thì toàn bộ dữ liệu từ ví lạnh cũ sẽ được phục hồi hoàn toàn.

Bạn không phải lo, trong số 24 từ hạt giống việc lựa chọn sẽ là tổ hợp của những từ này nên không phải chọn một trong tổng 2000 từ đó, quá trình khôi phục sẽ diễn ra rất nhanh. Sau khi xong, thiết bị của bạn sẽ hiển thị Processing và sau đó Your device is now ready báo hiệu quá trình khôi phục lại private key thành công.

Đây cũng là cách duy nhất để khôi phục ví lạnh bị hỏng. Hiện tại không có bất kỳ đơn vị nào có thể can thiệp và phục hồi ví lạnh kể cả nhà sản xuất.

Có nên sửa chữa ví lạnh

Ví lạnh bị hỏng vì rất nhiều lý do ở trên, tuy nhiên không hẳn là chúng có thể thay thế bằng thiết bị mới gây lãng phí. Những lỗi nhỏ như hỏng màn hình, hỏng cổng giao tiếp USB, lỗi firmware hoàn toàn có thể sửa chữa được.

Các dịch vụ sửa chữa ví lạnh thường không được khuyến khích sử dụng do lo ngại về vấn đề bảo mật như can thiệp phần cứng…. Tuy nhiên nếu bạn tìm được đơn vị uy tín thì có thể sử dụng để khắc phục những vấn đề phần cứng ở trên giúp tiết kiệm chi phí hơn.

Kết luận

Như bất kỳ công nghệ nào khác, ví lạnh cũng có thể gặp phải các sự cố kỹ thuật hoặc hỏng hóc vật lý. Để tránh trường hợp ví lạnh bị hỏng bạn nên chú ý tới sao lưu cụm từ hạt giống và lưu trữ an toàn. Đảm bảo việc sử dụng ví lạnh và bảo quản đúng kỹ thuật để thiết bị được bền hơn.

Một số câu hỏi về ví lạnh bị hỏng: